Justus Dam (20) -,,Ik heb veel leuke vrienden, maar gevoelsmatig is er altijd een soort van leegte"

Hij kan niet voldoen aan wat de maatschappij van hem vraagt, zegt hij. Dat geeft zo’n ontzettende druk dat hij daardoor heel veel dingen als zwaar ervaart. Voor student Justus Dam (20) uit Groningen vertaalt zich dat in een sterk gevoel van eenzaamheid, ondanks de vele vrienden en lieve familieleden om hem heen.

"Eenzaamheid betekent voor mij dat ik zo’n last op mijn schouders ervaar, dat ik het voor mijn gevoel nooit goed genoeg heb gedaan. Mijn focus ligt op wat er nog moet, niet op wat ik al heb gedaan. Aan het eind van de dag zie ik het als een grote bult waar niks af is gegaan, die ik maar niet kan afronden. Dat geeft mij een eenzaam gevoel.’’

Het is voor hem iets van de laatste tijd, eigenlijk vanaf het moment dat hij twee jaar geleden vanuit Klijndijk naar Groningen verhuisde voor zijn studie Social Work aan de Hanzehogeschool. ,,Je moet ineens heel veel regelen, je sociale netwerk onderhouden, je huis schoon houden, boodschappen doen en studeren. Dat alles wordt me af en toe gewoon te veel. Ik praat er wel over met mijn ouders en mijn vriendin. Dat vind ik lastig, want eigenlijk ben ik een binnenvetter, maar gelukkig heb ik van huis uit geleerd dat ik over mijn gevoelens mag praten.’’

Hij weet dat adviezen als ‘doe gewoon iets minder’ of ‘laat dingen vallen’ simpel klinken, maar lastig zijn uit te voeren.

Justus wijt zijn beleving van eenzaamheid aan de informatiesamenleving van nu. ,,Natuurlijk bestond er vroeger ook eenzaamheid, maar nu wil iedereen de ‘perfect picture’ hebben, zoals je die online ziet. Als dat niet lukt is dat een tegenslag. En zelfs als ik denk: ‘ik ben daar niet gevoelig voor’, ervaar ik die druk onbewust toch. Het type eenzaamheid is volgens mij erg veranderd ten opzichte van de tijd toen er nog geen mobiele telefoons waren.’’

Het thema eenzaamheid blijft een taboe, ook in zijn vriendengroep, merkt hij. ,,Onze gesprekken gaan niet over de diepere laag. Als ik met mijn vrienden ben gaat het toch over stappen en bier drinken. Eigenlijk wordt de vraag ‘hoe gaat het echt met je?’ niet gesteld. Er zijn in mijn omgeving maar weinig die dit gevoelige onderwerp aansnijden. Heel soms stel ik zelf de vraag om een bepaald bewustzijn te creëren. Dan komt er vaak een geschrokken reactie, van ‘wow, wat vraag jij mij nu?’ Ze geven niet altijd meteen antwoord, maar het zet wel aan tot nadenken.’’

Justus denkt dat er talloze leeftijdgenoten zijn die door de enorme druk van de huidige maatschappij eenzaamheid ervaren. Hij pleit voor meer ruimte op scholen en in studies om dit onderwerp te bespreken. Niet voor niets maakt hij deel uit van een onderzoeksgroep op de Hanzehogeschool, die studie gaat doen naar eenzaamheid en geluk. Twee thema’s die hem na aan het hart liggen en waar hij vast en zeker na zijn studie iets mee wil doen. ,,Eenzaamheid moet uit de taboesfeer. Het moet meer menseigen worden om er over te praten. Iedereen zit in zijn telefoon en je merkt dat het lastig wordt als je iemand in de ogen kijkt en een gesprek voert op gevoelsniveau. De ervaringen van studenten binnen en buiten school gaan we gebruiken als onderzoeksmateriaal.’’ 

Zelfs in de onderzoeksgroep is eenzaamheid geen gemakkelijk gespreksonderwerp. Justus noemt het ‘een tranentrekker’; het moment van kwetsbaarheid in de aanwezigheid van medestudenten.

,,Als ik me eenzaam voel, die leegte in me heb, ga ik sporten. Dan voel ik me meteen een stuk lekkerder. Eén dag per week kook ik voor de hele week, zodat ik daar geen zorgen meer over heb. Dat geeft me een rustig gevoel. Ik kook ook graag voor anderen. Vanavond kook ik hier in mijn kleine studentenwoning voor mijn ouders, mijn broertjes en mijn oma; een echt verjaardagsmaal.’’ En dat de maaltijden van Justus worden gewaardeerd is te lezen op zijn whiteboard aan de muur: ‘Wat een regenachtige dag zo zonnig maakt? Lekker eten bij Jus’.

In deze coronatijd vindt hij het lastig om zijn dagstructuur vast te houden, omdat hij geen school heeft en op andere momenten met vrienden afspreekt. ,,De eenzaamheid komt vooral bij mij naar boven als ik thuiskom na een drukke dag en bedenk wat ik allemaal nog meer moet doen. Een peptalk van mijn ouders of mijn vriendin is op zo’n moment gelukkig vaak genoeg om me door dat gevoel heen te helpen.’’